Juist in het debat over abortus was de Kamer op zijn best, zegt Corinne Ellemeet

Er heerst in de buitenwereld een beeld alsof in de Tweede Kamer de debatten tussen politieke tegenstanders altijd hard zijn. Polariserend, kribbig, op het flauwe af. Dat beeld vergt volgens Tweede Kamerlid Corinne Ellemeet correctie.

Juist op gevoelige onderwerpen lukte het de afgelopen jaren vaak om constructief te debatteren, zegt Ellemeet, die dinsdag afscheid neemt. Na ruim zeven jaar vertrekt ze uit de Tweede Kamer. Ze begon er als Kamerlid voor GroenLinks, inmiddels de fractie GroenLinks-PvdA.

Succes voor progressieve partijen

Ellemeet is bekend vanwege de wetsvoorstellen die ze indiende om de abortuswet aan te passen, samen met collega’s van de PvdA, VVD en D66. Een politiek succes voor progressieve partijen: de verplichte bedenktijd voor abortus is inmiddels geschrapt, de abortuspil is beschikbaar gekomen via de huisarts. Er kwam een politieke meerderheid voor. Voor het eerst in veertig jaar is de abortuswet aangepast.

“De debatten over abortus zijn misschien wel de mooiste geweest die ik heb meegemaakt in de Tweede Kamer”, blikt Ellemeet terug.

“Dat is voor mij het voorbeeld hoe we elkaar als Kamerleden van heel verschillende partijen die over een onderwerp fundamenteel verschillend denken, echt omhoog kunnen trekken door goed, waardig debat. Ik zou dat willen meegeven aan nieuwe Kamerleden: het kán, respectvol van mening verschillen. Al heb je een verschillende positie. Zó zou het moeten zijn. ”

Inhoudelijk, respectvol, rechtsstatelijk

Daarbij prijst ze collega-politici van andere partijen. Juist voor de ideologische tegenstanders klinkt veel respect.

“Iemand als Mirjam Bikker van de ChristenUnie: je mag in de handen knijpen dat iemand als zij in de Tweede Kamer zit. Met haar zijn debatten altijd inhoudelijk, respectvol, rechtsstatelijk.” Ellemeet zegt dat ze zelf ook altijd heeft geprobeerd open te staan voor vragen en zorgen van andere partijen. “Praten, langsgaan: leg me nog eens uit waar je twijfel zit.”

Op het onderwerp van abortus noemt ze zich een ‘vrouw met een missie’. “Toegang tot veilige abortus vind ik een fundamenteel recht van vrouwen. Maar dat recht staat onder druk. Vanuit de VS en Oost-Europa komen conservatieve opvattingen overwaaien. We hadden echt nodig om dat recht ook in Nederland beter te borgen, met goede wetgeving. We zijn geen progressief eilandje, dit komt onze kant op.”

“De zorgvuldigheid in de abortuswet is dezelfde als eerder, die is niet minder geworden. Maar de toegang en de kwaliteit van de zorg zijn verbeterd nu vrouwen naar de huisarts kunnen en de bedenktijd is geschrapt. In de Eerste Kamer kwam steun van CDA-senatoren. ‘Je hebt ons weten overtuigen door je beantwoording’, zeiden twee van hen. Dat zal ik nooit vergeten. Een groter compliment kun je niet krijgen in de politiek.”

Abortus uit het strafrecht

Vlak voor haar vertrek diende ze nóg een initiatiefwet in over abortus. Abortus moet uit het strafrecht. Dat wordt een beslissing voor de nieuwe Tweede Kamer.

“We hebben na de val van het kabinet keihard gewerkt om het nog op tijd af te hebben. Dit wilde ik nog per se klaarleggen. Met experts en wetgevingsjuristen hebben we volgens mij een heel zorgvuldig, goed wetsvoorstel geschreven om de abortuszorg uit het strafrecht te halen en over te hevelen naar waar het hoort, in het medische domein.”

Ze stopt als Kamerlid omdat ze het werk in de Tweede Kamer beschouwt als iets voorbijgaands, niet als een loopbaan voor altijd. “Ik zie het als intensieve maatschappelijke diensttijd, iets doen voor de samenleving. Mijn politieke betrokkenheid is begonnen in 2010, toen de PVV in het gedoogkabinet kwam, een partij die zoveel mensen had weggezet als tweederangs burgers. Dat is mijn land niet. Dat gevoel heb ik nu weer.”

Online verwensingen

Na de verkiezingsdag ging ze direct van X (voorheen Twitter) af. Het account is verwijderd. Elke dag ontving Ellemeet online verwensingen en geregeld ook bedreigingen. Daarbij lijkt het er sterk op, zegt ze, dat er gericht trollenlegers worden ingezet om nepnieuws over linkse politici actief te blijven rondpompen, soms jarenlang. Eén voorbeeld spreekt boekdelen.

In 2017 stelde ze voor om anders te kijken naar de ouderenzorg: minder eindeloos medisch doorbehandelen, meer overleg met ouderen over wat een operatie of behandeling nog toevoegt aan kwaliteit van leven en wat hun wensen zijn.

“Daar is nepnieuws van gemaakt door trollenlegers: zij wil alle 70-plussers dood hebben. Als er één ding niet waar is! Nog elke dag ontvang ik er nare reacties op, al zes jaar lang. Nepnieuws wordt aangezwengeld door trollenlegers. Het is een businessmodel om iets te verdraaien, zodat mensen erop klikken. Heel zorgelijk. Linkse vrouwelijke politici hebben er veel last van. De vrouwenhaat online blijft verbijsterend.”

‘Het grotere probleem zit niet bij links’

Politiek gezien is Ellemeets voorstel uit 2017 over doorbehandelen allang niet omstreden meer. “Bij diverse partijen staat het inmiddels in het verkiezingsprogramma.” Wat ze teleurstellend vindt: “Over de ouderenzorg als geheel is het politiek veel te stil geworden. Dat is niet goed. De problemen stapelen zich op.”

Bij GroenLinks-PvdA was Ellemeet een van de drijvende krachten achter de linkse samenwerking. Linkse partijen moeten volgens haar de komende jaren de krachten nog meer verenigen.

“Ik zeg niet dat links zelf bij deze verkiezingen alles goed heeft gedaan, maar het grotere probleem zit niet bij links. Het grote probleem is de wereldwijde opkomst van conservatieve tot extreemrechtse regeringen. Links moet volgens mij nu vooral nog intensiever gaan samenwerken. Zich samen sterk maken, alle partijen. We hebben de ideeën. We moeten de krachten nog meer bundelen.”

Dit is de derde aflevering van een serie interviews met vertrekkende Kamerleden. Eerdere afleveringen zijn online nog te lezen op trouw.nl

Lees ook:

Tegen nieuwe Kamerleden zegt veteraan Jasper van Dijk (SP): Denk twee keer na

Het plotse vertrek van SP-Kamerlid Renske Leijten was deze zomer een grote gebeurtenis in Den Haag. Fractiegenoot Jasper van Dijk zat eveneens sinds november 2006 in de Kamer, maar vertrekt met stillere trom.

SGP-voorman Kees van der Staaij zwaait af: ‘Er bestaat grote urgentie om stappen te zetten op migratie’

Ook het langst zittende Tweede Kamerlid neemt afscheid. SGP-voorman Kees van der Staaij zag in een kwarteeuw het politieke landschap ingrijpend veranderen. ‘Mensen wisselen tegenwoordig van partij alsof ze naar de supermarkt gaan.’