"We willen inderdaad een bredere en goedkopere kinderopvang bieden, zodat deeltijders bijvoorbeeld meer uren kunnen werken. Maar dat zorgt er weer voor dat er meer vraag is naar kinderopvang. We zitten in een vicieuze cirkel", zegt Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg.
"Het kabinet staat voor een enorme opgave, vooral op de korte termijn waar een doorbraak nodig is. De situatie is namelijk problematisch vanwege de hoge werkdruk en het ziekteverzuim. Deeltijders willen daardoor niet meer uren werken. Bovendien zijn er in die sector vooral vrouwen werkzaam die bijvoorbeeld ook aan mantelzorg doen en andere huishoudelijke taken hebben. Er is niet echt een quick fix voor dit probleem."
Ons land is Europees kampioen deeltijdwerken. In het eerste kwartaal waren er 4,5 miljoen deeltijders, zo blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS. Nederlandse vrouwen steken met 73,4 procent ver boven het Europese gemiddelde van 30,7 procent uit. Bij de mannen gaat het om 23,3 procent, tegenover een EU-gemiddelde van 8 procent.
'We zitten in een demografische spagaat'
Volgens Ruben Fukkink, hoogleraar kinderopvang aan de Universiteit van Amsterdam, ontkomen we er niet aan dat kinderopvangorganisaties vaker lopende contracten met ouders moeten beëindigen. "Ik voorzie een doemscenario met een flink tekort aan kinderopvang. Verder zal het niet voor alle ouders beschikbaar zijn. Het hele systeem staat onder druk, we zitten in een demografische spagaat en moeten terug naar de tekentafel om te kijken hoe we dit duurzame stelsel overeind kunnen houden."
Het is de bedoeling dat de kinderopvang in 2025 gratis wordt. De sector verwacht dat daarmee de vraag zal toenemen. Op dit moment kampt de kinderopvang met een tekort van 3.000 tot 4.000 medewerkers. Tegen 2025 zal dit tekort zijn opgelopen tot 32.000 mensen en in 2030 zijn er 50.000 medewerkers extra nodig, zo blijkt uit cijfers van Kinderopvang Werkt.
'Oplossingen niet snel te realiseren'
Fukkink benadrukt dat er meerdere mogelijke oplossingen zijn, maar dat die niet snel gerealiseerd kunnen worden. "Deeltijdwerkers kunnen meer uren draaien, maar niet iedereen heeft de behoefte om meer te werken voor een paar extra euro's. Verder kunnen opleidingen en de instroom van nieuwe mensen in de sector versneld worden, bijvoorbeeld vanuit het basisonderwijs. En we kunnen vluchtelingen opleiden. Maar dit kost allemaal tijd en is niet morgen al gedaan."
Een andere oplossing is om werknemers uit te nodigen om niet volledig met pensioen te gaan, meent Fukkink. "En je kunt ook meer kinderen in een groep plaatsen, maar dat gaat dan weer ten koste van de kwaliteit."
'We moeten iets aan de fiscale regelgeving veranderen'
Werkgeversvereniging AWVN constateert dat de kinderopvang steeds vaker nee moet verkopen aan klanten. "Wij pleiten er daarom al langer voor om het voor deeltijders in de kinderopvang mogelijk en aantrekkelijker te maken om meer uren te werken. Werkgevers moeten dat goed regelen en er moet iets veranderen aan de fiscale regelgeving. Deeltijders vallen nu vaak onder een ander belastingtarief of lopen toeslagen mis als ze meer uren gaan draaien", aldus een woordvoerder.
Wilthagen vindt dat de kinderopvang meer prioriteit moet krijgen en dan vooral voor de lange termijn. "Er moet meer aandacht komen voor de problemen in sectoren met een vitaal belang. In dit geval moeten we de opleidingen stimuleren door het aantrekkelijker te maken voor studenten. En we moeten er alles aan doen om de huidige werkenden in de sector te behouden door het werk aantrekkelijker te maken."
NUjij: Uitgelichte reacties